De illusie van volledige objectiviteit
Objectiviteit wordt vaak gezien als de heilige graal van de journalistiek. Het impliceert dat een verslaggever feiten presenteert zonder enige persoonlijke bias, emotie of interpretatie. In de praktijk is dit echter een bijna onmogelijke taak. Elke menselijke waarneming wordt gekleurd door voorkennis, cultuur en persoonlijke ervaringen. Wanneer we spreken over 'algemene artikelen' in de journalistiek, is het cruciaal om te begrijpen dat de keuze van welke feiten je opneemt en welke je weglaat, al een subjectieve beslissing is.
Dit betekent niet dat objectiviteit moet worden losgelaten, maar wel dat we realistisch moeten zijn over de implementatie ervan. Journalisten streven naar eerlijkheid en onpartijdigheid, wat vaak een haalbaarder doel is dan absolute objectiviteit.
Selectie en framing
Een belangrijke valkuil bij het schrijven van algemene artikelen is het proces van selectie. Stel, je schrijft een artikel over een beleidsverandering. Er zijn honderd relevante quotes en statistieken beschikbaar. De journalist moet hier een selectie uit maken. De feiten die je kiest om te benadrukken (selectie), en de manier waarop je deze feiten presenteert (framing), beïnvloeden direct hoe de lezer de informatie interpreteert.
Een artikel dat zich richt op de economische voordelen van de verandering zal een andere indruk achterlaten dan een artikel dat focust op de sociale kosten. Hoewel beide sets feiten waar kunnen zijn, zorgt de framing voor een bepaalde lading. Dit is de subtiele grens tussen informeren en sturen.
Onpartijdigheid als professionele norm
Aangezien volledige objectiviteit lastig te bereiken is, verschuift de professionele standaard in veel redacties naar onpartijdigheid. Onpartijdigheid betekent dat je alle relevante standpunten evenredig en respectvol behandelt. Dit vereist een bewuste inspanning om bronnen te zoeken die tegengestelde of aanvullende perspectieven bieden.
Bijvoorbeeld, als je een debat beschrijft in een algemeen artikel, zorg je ervoor dat de argumenten van beide partijen duidelijk en accuraat worden weergegeven, zonder de ene kant meer spreektijd te geven dan de andere. Dit is een fundamentele vaardigheid voor elke jonge journalist. Het gaat niet om het weglaten van je eigen wereldbeeld, maar om het actief compenseren daarvan.
Controle van interne bias
Zelfreflectie is een noodzakelijk instrument om de valkuilen van subjectiviteit te vermijden. Elke journalist moet zich afvragen: Waar ligt mijn eigen voorkeur in dit verhaal? Ben ik onbewust kritischer op de ene bron dan op de andere? Door deze interne bias te erkennen, kunnen schrijvers proactief maatregelen nemen om deze te neutraliseren.
Dit kan betekenen dat je een collega vraagt om kritisch naar je formuleringen te kijken, of dat je extra moeite doet om bewijs te vinden dat je oorspronkelijke hypotheses tegenspreekt. Dit continue proces van zelfcorrectie zorgt ervoor dat algemene artikelen zo dicht mogelijk bij de waarheid blijven, zelfs als absolute objectiviteit een verre horizon blijft.
